Cisco
Certified ေတြ အခုအခါ ေခတ္စားလာသလို အိုင္တီေလာက အတြက္လဲ
အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားလာတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ တကယ္ကိုပဲ networking
သမားတစ္ေယာက္အတြက္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ပညာရပ္တစ္ခုျဖစ္သလို Professional
လုပ္စားမယ့္သူေတြအတြက္လဲ မရွိ မျဖစ္ လိုအပ္လာတဲ႔ အသိပညာရပ္တစ္ခုပါပဲ။ Cisco
နဲ႔ ပက္သက္တဲ႔ စာေမးပြဲ၀င္ေျဖရန္ ႀကိဳးစားေနၾကတဲ့ လူငယ္ေတြနဲ႔ Cisco
အေၾကာင္း ေလ့လာခ်င္တဲ့ စာဖတ္ပရိသတ္အတြက္ ကြၽန္ေတာ္ ေလ့လာသိမီသမွ်ကို
ေျပာျပပါမယ္။
Cisco ဆိုတာက Networking System မွာ အဓိက အလုပ္လုပ္ ေဆာင္ေပးတဲ့ routers, bridges and switches. Devices ရဲ႕ မူပိုင္ OS ပါ။ Cisco Router မွာပါတဲ့ IOS ( Inter network Operation system)
အေၾကာင္း သင္ယူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Cisco Network Device ေတြကို
အသံုးျပဳမယ္ဆိုရင္ေတာ႔ သူ႕ရဲ႕ OS ေတြကို မသိမျဖစ္သိထားရမဲ႔ ဘာသာရပ္ ပါ ။
ဆိုလိုတာက Microsoft OS ကို အသံုးျပဳသူကေတာ႔ Microsoft windows
အေၾကာင္းသိမွ သံုးႏိုင္မွာျဖစ္ျပီး Linux သံုးသူက Linux OS အေၾကာင္းသိမွ
အသံုးျပဳႏိုင္မွာ ျဖစ္သလိုမ်ိဳးေပါ့။ Cisco Router, Cisco Switch ေတြ
အသံုးျပဳမဲ့သူေတြအတြက္ကေတာ႔ Cisco ရဲ႕ command ေတြနဲ႔ သူ႔
အလုပ္လုပ္ေဆာင္ပံုေတြကို သိမွျဖစ္မွာပါ။
Cisco
Network ကို တကယ္တမ္း အသံုးျပဳတဲ့ Network ဆိုတာ ကလဲ တကယ္႔ကို ၾကီးက်ယ္တဲ့
Network ေတြမွာပဲ ေတြ႕ရမွာပါ။ ISP level နဲ႔ အလုပ္လုပ္တဲ႔ Network ေတြမွာ
အမ်ားဆံုး ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔လဲ Networking သမားေတြအတြက္
မရွိမျဖစ္လုိအပ္လာပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး အတြက္လဲ Cisco မွ
တရား၀င္စာေမးပြဲေတြနဲ႔အတူ အဆင့္ခြဲျခားျပီး Certificate ေတြ ေပးထားပါတယ္။
၀င္ေျဖဖို႔ကေတာ႔ တစ္ဘာသာကို 250 $, 150$ (CCENT) ဘာသာရပ္အလုိက္
အသီးသီးနဲ႔၀င္ေရာက္ ေျဖဆိုခြင့္ ျပဳထားၿပီး အကယ္၍ စာေမးပြဲက်ပါက ၆ လတိတိ
ထိုဘာသာကို ေျဖဆိုခြင့္ခဏပိတ္ထားမွာပါ။ Microsoft စာေမးပြဲကေတာ႔ က်ရင္
ၾကိဳက္တဲ႔အခ်ိန္ ျပန္ေျဖခြင့္ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Cisco
စာေမးပြဲေျဖဆိုမယ္ဆိုရင္ ေသခ်ာ ပိုင္မွ ေျဖဆိုသင့္ပါတယ္။
စာေမးပြဲေတြကေတာ႔ level အလိုက္ သက္မွတ္ထားပါတယ္။ အဓိက လက္မွတ္ Level 5 မ်ိဳး သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့
- Entry Certification ( CCENT )
- Associate Certification ( CCNA)
- Professional Certification ( CCNP )
- Expert Certification ( CCIE)
- Architect Certification
တုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။
Level အလိုက္ Cisco Network Certification ေတြကေတာ႔
Entry
* IP Networking (CCENT)
Associate
* Design (CCDA)
* Routing and Switching (CCNA)
* Security (CCNA Security)
* Voice (CCNA Voice)
* Wireless (CCNA Wireless)
Professional
* Design (CCDP)
* Routing & Switching (CCNP)
* Security (CCSP)
* Service Provider (CCIP)
* Voice (CCVP)
* Wireless (CCNP Wireless)
Expert
* CCDE Design Expert
* CCIE SP Operations
* CCIE Routing and Switching
* CCIE Security
* CCIE Service Provider
* CCIE Storage Networking
* CCIE Voice
* CCIE Wireless
Architect
* Cisco Certified Architect
မိမိ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းပညာအတြက္ လမ္းေၾကာင္းေရြးခ်ယ္ဖို႔ ကေတာ့
- Routing & Switching
- Design
- Network Security
- Service Provider
- Storage Networking
- Voice
- Wireless
ဆိုၿပီး (၇)မ်ဳိး ရွိပါတယ္။ ကိုယ္ၾကိဳက္တဲ့အပိုင္းကို
၀င္ေရာက္ေျဖႏိုင္ပါတယ္။ ဒါက စာေမးပြဲအပိုင္းေတြပါ။ CCNA နဲ႔ ပတ္သက္ တဲ့
သင္တန္းေၾကးေတြကေတာ့ ျမန္မာေငြက်ပ္ သုံးသိန္းခန္႔ ရွိပါတယ္။
Cisco
Network ကို စတင္ေလ့လာမယ္ဆိုပါက အေျခခံအက်ဆံုး Network module ျဖစ္တဲ့
Open Systems Interconnection(OSI)ရဲ႕ သေဘာကို နားလည္ရပါမယ္။ OSI Model ရဲ႕
သိသင့္တဲ့ အေၾကာင္းအရာအလႊာ(၇)လႊာကေတာ့ -
(1) Application layer
(2) Presentation layer
(3) Session layer
(4) Transport layer
(5) Network layer
(6) Data-link layer
(7) Physical layer တုိ႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
Application layer
Application layer က OSI Reference Model ရဲ႕ အေပၚဆံုး layer ျဖစ္ပါတယ္။ သူက user interface အတြက္ တည္ေဆာက္ထားတာပါ။ ဥပမာအားျဖင့္ telnet
အပါအ၀င္ TCP/IP applications ေတြရယ္, FTP(File Transfer Protocol),
HTTP(Hyper Text Transfer Protocol) and SMTP (Simple Mail Transfer
Protocol) စတဲ့ Network Application ေတြ အလုပ္လုပ္တဲ့ Layer ျဖစ္ပါတယ္။
Presentation layer
၆
လႊာေျမာက္ျဖစ္တဲ့ presentation layer က အေပၚ Layer 7 ျဖစ္တဲ့ Application
Layer ကို ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ အလုပ္ကို လုပ္ေဆာင္ပါ တယ္။ သူ႕ရဲ႕
အဓိကလုပ္ေဆာင္မႈ သံုးခု ရွိပါတယ္။
(1) data presentation
(2) data Compression
(3) data Encryption
Data
Presentation ရဲ႕သေဘာကေတာ့ ဒီဘက္က ပို႔လိုက္တဲ့ data ေတြကို
တစ္ဖက္လက္ခံသူဘက္က process လုပ္၍ ရႏိုင္ေအာင္ ေျပာင္း ေပးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
presentation layer protocols မွာ စံသတ္မွတ္ခ်က္ အားျဖင့္ ASCII, BMP, GIF,
JPEG, WAV, AVI and MPEG တို႔ ပါ၀င္ပါတယ္။
Data
Compression လုပ္ျခင္းကေတာ့ Network ေပၚမွာ အရြယ္ အစားငယ္ေအာင္ compress
လုပ္ၿပီး နက္၀က္အတြင္းထဲသို႔ ပို႔လႊတ္လိုက္ ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
လက္ခံသည့္စက္ေရာက္မွ presentation layer မွ com-press လုပ္ၿပီး
ပို႔လုိက္သမွ် data ေတြ uncompress လုပ္ယူပါတယ္။
Data encryption ျပဳလုပ္ျခင္းကေတာ့
လိုအပ္ေသာ encrypt မ်ား ကို လက္ခံေသာ ကြန္ပ်ဴတာထံေရာက္လာတဲ့အခါ
presentation layer မွာ ျပန္လည္ decrypt ျပန္လုပ္ျခင္းပါ။
Session layer
Session
ကေတာ့ နက္၀က္ေတြအတြက္ Device တစ္ခုမွ ေနာက္Device တစ္ခုရဲ႕ၾကား Data ေတြ
ခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္ေအာင္ ျပဳလုပ္တဲ့အပိုင္းကို တာ၀န္ယူ လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။ သူက
Transport Layer နဲ႔တြဲဖက္ အလုပ္ လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။ ဥပမာ - RPCs
နဲ႔ NFS တုိ႔ပါ။ Remote Procedure Call (RPC) & Network File System
(NFS) Transmission rate ေပၚ မူတည္ၿပီး သုံးမ်ိဳးရွိပါတယ္။
အဲဒါေတြကေတာ့ -
(1) simplex
(2) half duplex (Data ကို တစ္ဖက္မွ ပို႔ေဆာင္ေနခ်ိန္အၿပီးမွ ေနာက္ တစ္ဖက္မွ ျပန္လည္ပို႔ေဆာင္ႏုိင္သည္။)
(3) full duplex (ႏွစ္ဖက္စလံုးမွ အျပန္အလွန္ ပို႔ေဆာင္ခ်ိတ္ဆက္ ႏိုင္သည္။)
Transport layer
Transport
Layer ဆိုသည့္အတိုင္း Data မ်ားကို Sending Host မွ အျခားလက္ခံမယ့္
Receiver Host အထိ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးအပိုင္းကို လုပ္ပါတယ္။ Data တစ္ခုကို
ပို႔ေဆာင္ၿပီးေနာက္ လက္ခံမည့္သူ ေရာက္ရွိခ်ိန္ တြင္ ပို႔လႊတ္လိုက္ေသာ Data
ႏွင့္ လက္ခံရရွိၿပီးေသာ Data တို႔ ၿပီးျပည့္စံု ျခင္းရွိ/မရွိကို
ျပန္လည္စစ္ရပါတယ္။ ဒါကို Acknowledgment လုပ္တယ္ လို႔ ေခၚပါတယ္။ ထိုကဲ႔သုိ႔
Data ျပန္စစ္ၿပီး မျပည့္စံုခဲ့လွ်င္ ေနာက္တစ္ဖန္ ျပန္လည္ပို႔ေဆာင္ေပးဖုိ႔
(Retransmission) လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။ ထိုနည္းတူ စြာ Network ေပၚမွ
Transmission Speed ကို ထိန္းညႇိေပးျခင္း (Flow Control)ကိုလည္း
လုပ္ေပးပါတယ္။
Network layer
“Cisco
Layer” လို႔ေတာင္ ေခၚလို႔ရတဲ့ အပိုင္းပါ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့
ကြန္ရက္ေတြေပၚမွာ Data Packets ေတြကို လမ္းေၾကာင္းလႊဲေပးျခင္း (Routing)နဲ႔
လိပ္စာသတ္မွတ္ေပးျခင္း (Logical Addressing) တာ၀န္ေတြ ကို ထမ္းေဆာင္ရပါ။
လိပ္စာသတ္မွတ္ျခင္းကေတာ့
IP address (Logical address) ႏွင့္ MAC address ဆိုၿပီး Device တစ္ခုမွာ
IP ႏွစ္မ်ဳိး ရွိပါတယ္။ MAC address ကေတာ့ physical address ျဖစ္ၿပီး NIC
ထုတ္စဥ္ကတည္းက တစ္ပါတည္း အေသထည့္သြင္းသတ္မွတ္ထားတဲ့အတြက္ ေျပာင္းလဲလို႔
မရႏိုင္ပါဘူး။ Network address (Logical address) ကိုေတာ့ network layer
protocol ေတြ ျဖစ္ၾကတဲ့ IP/IPX တို႔ကို အသံုးျပဳၿပီး သတ္မွတ္ေပးတဲ့ IP
address ျဖစ္ပါတယ္္။ Network layer မွာ source ႏွင့္ destination address
ေတြဟာ IP address ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီ
Layer ကေတာ့ ပို႔ေဆာင္မဲ႔ Data ေတြကို အပုိင္းေလးေတြ ခြဲၿပီး
ပို႔ေဆာင္ဖုိ႔ (Segments) လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။ ကြန္ယက္လမ္းေၾကာင္း ရွာျခင္း
(Best Path Determination)၊ ပုိ႔ေဆာင္ျခင္း (Packet forwarding) အပိုင္းနဲ႔
ထိမ္းခ်ဳပ္ျခင္း (Packet Filtering) အပိုင္းတို႔ကို လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။
Hardware အေနနဲ႔ေျပာရရင္ ဒီ layer မွာ အလုပ္လုပ္တဲ့ device ေတြကို layer-3
device ေတြလို႔ ေခၚပါတယ္။ Router ဟာ အသံုးမ်ားဆံုး layer-3 device
ျဖစ္ပါတယ္။
Data Link Layer
Data
link layer ရဲဲ႕ အဓိကလုပ္ေဆာင္မႈကေတာ့ Layer 3 (Network layer) က လာတဲ့
packet ေတြကို header ႏွင့္ trailer ထည့္သြင္းၿပီး frame အျဖစ္သို႔
တည္ေဆာက္တာကို လုပ္ေဆာင္တယ္။ Header ထဲမွာဆိုရင္ Source ႏွင့္ destination
address တို႔ကို ထည့္သြင္းေပးရပါတယ္။ ဒီ layer မွာ ထည့္တဲ့ address ေတြသည္
MAC address ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Data Link layer မွာ အလုပ္လုပ္တဲ့ device ေတြကို
layer -2 device ေတြလို႔ ေခၚပါတယ္။ bridge ႏွင့္ switch တို႔သည္
အသံုးအမ်ားဆံုး layer-2 device မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
Physical layer
ေအာက္ဆံုး
Layer ျဖစ္တဲ့ Physical ကေတာ့ data link layer မွ လာေသာ frame မ်ားကို
လက္ခံရယူၿပီး signal မ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းေပးတဲ့ တာ၀န္ယူထားပါတယ္။
ဒါေတြကေတာ့
လက္မွတ္ Layer (၅) မ်ဳိးနဲ႔ Layer (၇)မ်ဳိးအေၾကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။
အေပၚပုံကိုၾကည့္ၿပီး Layer ေတြ ဘယ္လုိအလုပ္လုပ္တယ္ဆုိ တာ ေလ့လာႏုိင္ပါတယ္။
ေနာက္ပုိင္း အခြင့္သင့္ရင္လဲ Cisco နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေလးေတြကို
တင္ျပေပးသြားပါမယ္။
ရဲေအာင္သူ
